Spotkanie z Krystyną Lewna | 18 V

Krystyna Lewna, kilkukrotna laureatka konkursów prozatorskich imienia Jana Drzeżdżona, autorka zbiorów Mòtowidlo z 2016 r. (Mój z mòjõ z 2019 r. oraz powieści Kaczczi z 2021 r.), w swoich śmieszno-smutnych opowiadaniach opisuje sytuacje społecznego wykluczenia, upadek tradycji rodzinnych, karierowiczostwo, materializm, powszechną zazdrość, agresję i nienawiść. Pisarka nie ma złudzeń, ale na szczęście pozostało jej poczucie humoru. Opowiadania Krystyny Lewny przyciągają ponadto uwagę poprzez sposób widzenia roli kobiet w kaszubskim świecie i ich konstrukcję psychologiczną. Bohaterki prozy Krystyny Lewny, jeśli bywają troskliwymi piastunkami, strażniczkami domowego ogniska, nosicielkami tradycji, czy nawet herod-babami biorącymi się za bary z życiem i światem mężczyzn, to z drugiej strony szukają siebie samych. Ich prawdziwa natura często nie idzie w parze z przypisanymi im życiowymi rolami. Podejmują próby zmiany swojego życia, ale najczęściej nie znajdują oparcia nawet we własnych matkach, tym bardziej nie mają go u mężczyzn, wioskowych macho, a nierzadko damskich bokserów nadużywających alkoholu. Porzucone, samotne kobiety z opowiadań pisarki uciekają w świat konsumpcji. Ich niemy, wewnętrzny krzyk, przebija się do świata zewnętrznego w braku cierpliwości i arogancji.

Był czas, gdy Krystyna Lewna pozostawała pod wyraźnym wpływem pisarstwa Jana Drzeżdżona, o którym wspomniano już, iż pochodził z tego samego Domatowa na północy Kaszub, w sercu Puszczy Darżlubskiej. W swoich pierwszych opowiadaniach pisarka wprost odnosi się do mistrza kaszubskiej prozy (znanego także czytelnikowi polskiemu z licznych powieści publikowanych głównie w latach 70. i 80. ubiegłego stulecia) i to zarówno w treści, jak też formie tych tekstów. W nagrodzonych opowiadaniach, wyraźny jest już własny, niepowtarzalny styl pisarki, która odkrywa przed nami prawdę o ludziach. Nie o celebrytach z okładek wiadomych pism, lecz o „człowieku bez właściwości” – używając (nie bez powodu) określenia zaczerpniętego z jednego z tekstów Nataszy Goerke (fragment laudacji – mojego autorstwa – z okazji wręczenia K. Lewnie Kaszubskiej Nagrody Literackiej).