M. Izabela Sacha: Muzeum Piaśnickie walczy o pamięć cyfrową

 

W Radiu Kaszëbë o działalności, edukacji historycznej i pielęgnowaniu pamięci o ofiarach II wojny światowej opowiedziała Magdalena Izabela Sacha, kierownik oddziału Muzeum Piaśnickiego w Wejherowie. W rozmowie poruszono temat cyklicznej akcji porządkowania grobów, zmian organizacyjnych w Muzeum oraz kluczowych wyzwań związanych z cyfryzacją i zakończeniem śledztwa w sprawie zbrodni piaśnickiej.

 

Akcja „Nie Pozwól Pamięci Zarastać Trawą” i Edukacja

Muzeum Piaśnickie kontynuuje szlachetną i wpisującą się w polską kulturę pamięci akcję „Nie pozwól pamięci zarastać trawą”. Akcja ta łączy pamięć o przodkach z fizyczną pracą na świeżym powietrzu, angażując dzieci i młodzież. Odbywa się tradycyjnie na Starym Cmentarzu w Wejherowie, gdzie uczestnicy (w tym Wojsko, IPN oraz uczniowie lokalnych szkół) porządkują wyznaczone kwatery i groby, w tym masowy grób ofiar Marszu Ewakuacyjnego ze Stutthofu oraz groby osób pomordowanych w Piaśnicy, m.in. burmistrza Wejherowa Karola Bilińskiego. Aspekt edukacyjny jest realizowany poprzez bezpośrednie rozmowy na cmentarzu oraz szersze działania w przestrzeni medialnej, zachęcające inne szkoły do podobnych inicjatyw.

Zmiany Organizacyjne i Nowa Misja Społeczna

Magdalena Izabela Sacha, obejmując stanowisko kierownika oddziału w październiku 2024 roku, skupiła się na reformie i profesjonalizacji Muzeum. Początkowa diagnoza wskazała na silne kontakty z „VIP-ami”, ale słabe więzi społeczne z mieszkańcami Wejherowa. Kluczowe zmiany objęły uporządkowanie zbiorów (m.in. wdrożenie programu Muzeo), poprawę komunikacji wizualnej (wystawienie tablic informacyjnych o godzinach otwarcia i lokalizacji Muzeum) oraz nawiązanie kontaktów z otoczeniem społecznym. Efektem jest ścisła współpraca z sąsiednią parafią oraz powołanie Społecznej Rady Muzeum Piaśnickiego. Rada, składająca się z 12 lokalnych przedstawicieli różnych środowisk (samorządowych, historyków, fundacyjnych), ma służyć codzienną radą i aktywnie wspierać misję placówki.

Rozwój Oferty Edukacyjnej i Wzrost Frekwencji

Działania te przyniosły wymierne efekty – frekwencja w ciągu roku skoczyła o ponad 100%. Muzeum stawia na rozwój oferty edukacyjnej, za którą odpowiada pan Dariusz Bąkowski. Nowe lekcje muzealne poruszają tematykę II Rzeczypospolitej, budowy Gdyni (szczególnie w kontekście zbliżającego się stulecia powstania miasta) oraz mechanizm zbrodni piaśnickiej. W odpowiedzi na bieżące problemy w oświacie, Muzeum oferuje także wyjazdowe projekcje filmów i dyskusje w szkołach, dla uczniów powyżej 13. roku życia. Muzeum aktywnie zabiega o dary – tylko w sierpniu 2024 roku pozyskano cztery zbiory dokumentów i artefaktów po ofiarach piaśnickich, co świadczy o rosnącym zaufaniu społecznym.

Największe Wyzwania: Cyfryzacja i Śledztwo

Kierownik Sacha wskazała na dwa największe wyzwania. Pierwszym jest nikła obecność informacji o ofiarach zbrodni piaśnickiej w mediach cyfrowych, zwłaszcza w Wikipedii. Muzeum planuje stworzenie „Piaśnicy w Wikipedii” – przestrzeni cyfrowej, która zapewni szybki dostęp do danych o pomordowanych, ponieważ narzędzia AI wciąż przetwarzają błędne informacje z powodu braku źródeł. Drugie, niezależne od Muzeum wyzwanie, to zakończenie śledztwa Instytutu Pamięci Narodowej (IPN) w sprawie zbrodni piaśnickiej, prowadzonego od 2011 roku. Wyniki śledztwa mogą znacząco zmienić i poszerzyć wiedzę o liczbie i grupach ofiar, jednak informacje te pozostają niejawne do momentu formalnego zamknięcia sprawy.