Rozwój współpracy pomiędzy szkołami, instytucjami a rynkiem pracy. Kolejny etap reformy szkolnictwa branżowego.

Utworzenie Branżowych Centrów Umiejętności, ośrodków uzupełniających ofertę kształcenia zawodowego, to pierwszy krok w trwającym od 2019 r. procesie reformy szkolnictwa. Istotną funkcją BCU będzie również upowszechnianie innowacji i nowych technologii w danej branży, tak by zapewnić szkołom i uczelniom dostęp do najnowszych rozwiązań kluczowych dla dalszego rozwoju ery Przemysłu 4.0. A już na przełomie sierpnia i września zostaną podpisane umowy na realizację działań Wojewódzkich Zespołów Koordynacji, które w regionach będą wspierać politykę edukacyjną, koordynować doradztwo zawodowe dla uczniów, studentów i osób dorosłych oraz promować kształcenie zawodowe i idee uczenia się przez całe życie.

BCU to zaawansowane technologicznie placówki kształcenia zawodowego, łączące szkoły, uczelnie, organy prowadzące i poszczególne branże, kluczowe dla rozwoju polskiej gospodarki, w tym energetykę odnawialną, elektronikę czy przemył lotniczy. Pierwsze z planowanych 120 ośrodków już powstają. 

Nowa jakość szkolnictwa

Centra są całkowicie nową propozycją w polskim systemie szkolnictwa, wykraczające poza dotychczasowe tradycyjne modele edukacji i doskonalenia zawodowego. Będą miały charakter przekrojowy i uzupełnią istniejącą ofertę kształcenia zawodowego na poziomie szkolnictwa ponadpodstawowego i szkolnictwa wyższego. Istotną funkcją BCU będzie również upowszechnianie innowacji i nowych technologii w danej branży, tak by zapewnić szkołom i uczelniom dostęp do najnowszych rozwiązań kluczowych dla dalszego rozwoju ery Przemysłu 4.0.

Tego typu ośrodki będą się specjalizowały w danej dziedzinie gospodarki, m.in. w automatyce, robotyce, mechatronice, motoryzacji, ale także w hotelarstwie, czy opiece społecznej. Ich zadaniem jest integracja edukacji z biznesem. Dodatkowymi partnerami projektów mogą być uczelnie, instytuty badawcze lub przedsiębiorstwa właściwe dla dziedzin, których dotyczy projekt. 

Jak podkreśla wiceminister Marzena Machałek, szkolnictwo branżowe w Polsce dynamicznie się rozwija. Obecnie już blisko 60 proc. uczniów szkół ponadpodstawowych realizuje kształcenie branżowe i techniczne. To wyraźny znak, że młodzież jest coraz bardziej zainteresowana wyborem tej ścieżki kariery, dlatego tak ważne jest, by szkolnictwo i biznes wspólnie odpowiadały na to zapotrzebowanie.  

– Branżowe Centra Umiejętności będą impulsem do dynamicznego rozwoju wielu branż – od florystyki po mechatronikę. Dzięki centrom i bezpośredniej komunikacji pomiędzy organizacjami branżowymi, biznesem a instytucjami edukacyjnymi możliwe będzie reagowanie w procesie kształcenia na potrzeby rynku – powiedziała Marzena Machałek. 

120 ośrodków, ponad 100 kluczowych branż

Branżowe Centra Umiejętności mogą być zakładane między innymi przez samorządy czy organizacje branżowe. Wyłoniono już 85 projektów, które uzyskają dofinansowanie na utworzenie Centrów. Do współpracy w ich tworzeniu zaproszonych zostało ponad 100 branż, wśród których znajdują się przedstawiciele izb gospodarczych, stowarzyszeń zawodowych, spółek skarbu państwa oraz przedsiębiorstw państwowych. W tej chwili trwa, ogłoszony przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji, trzeci nabór wniosków dla organizatorów Branżowych Centrów Umiejętności. Termin składania wniosków upływa 25 września 2023 r. o g. 16:00. 

Łącznie na utworzenie Centrów przeznaczono kwotę ponad 1,4 mld złotych. BCU będą podstawą przygotowania kadr na potrzeby nowoczesnej gospodarki w wielu dziedzinach. Pierwsze BCU zostaną utworzone jeszcze w 2023 roku, a do końca 2024 roku powstanie ich łącznie 120.

WZK – 344 mln zł na dalsze wsparcie polityki edukacyjnej

Na przełomie sierpnia i września zostaną podpisane umowy z Wnioskodawcami na realizację działań związanych z funkcjonowaniem Wojewódzkich Zespołów Koordynacji (WZK), które w regionach będą wspierać politykę edukacyjną, koordynować doradztwo zawodowe dla uczniów, studentów i osób dorosłych oraz promować kształcenie zawodowe i idee uczenia się przez całe życie. To kolejny etap działań w trwającym od 2019 roku procesie reformy edukacji branżowej. 

– Wojewódzkie Zespoły Koordynacji połączą wszystkie podmioty związane z kształceniem branżowym, a także instytucje rynku pracy, wojewódzkie urzędy pracy oraz podmioty gospodarcze tak, aby wspólnie wypracowywać strategię rozwoju szkolnictwa branżowego; oraz kształcenia i doskonalenia umiejętności zawodowych a także doradztwa zawodowego zarówno dla dzieci i młodzieży oraz osób dorosłych – powiedziała Marzena Machałek, wiceminister edukacji i nauki, pełnomocnik rządu ds. wspierania wychowawczej funkcji szkoły i placówki, edukacji włączającej i kształcenia zawodowego.

 W skład WZK będą wchodzili m.in. przedstawiciele organów wykonawczych samorządów województw: urzędów marszałkowskich, wojewódzkich urzędów pracy, placówek doskonalenia nauczycieli lub spółek samorządowych oraz innych instytucji   zaangażowanych w działania w ramach 5 filarów: oświaty, rynku pracy i gospodarki, zarządzania strategicznego, funduszy europejskich i dialogu społecznego.

Połączenie edukacji z biznesem

Pięć województw: dolnośląskie, lubuskie, małopolskie, opolskie i podlaskie będzie realizowało projekty w partnerstwie m.in. z uczelniami.

Budżet przewidziany na realizację projektów, w ramach których będą funkcjonowały WZK wynosi 344 mln złotych. 

 – Reforma szkolnictwa zawodowego opiera się na mocniejszym powiązaniu szkolnictwa branżowego z rynkiem pracy. To między innymi ustawowy wymóg podpisywania umów pomiędzy szkołami a pracodawcami, nowe podstawy programowe kształcenia w zawodach, przygotowywane we współpracy z branżami oraz przygotowywana i publikowana co roku „Prognoza zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy” – wyliczała minister Machałek.

Każde z województw będzie realizowało 3 główne zadania związane w szczególności z funkcjonowaniem Wojewódzkich Zespołów Koordynacji oraz realizacją działań na rzecz wspierania polityki edukacyjnej danego województwa, koordynacji działań w zakresie doradztwa zawodowego, promocji kształcenia zawodowego oraz idei uczenia się przez całe życie 

Przykładowe działania będą obejmowały w szczególności przygotowanie analiz, badań, raportów przez Wojewódzkie Zespoły Koordynacji w zakresie: percepcji kształcenia zawodowego, systemu kształcenia zawodowego w poszczególnych województwach, doradztwa metodycznego w szkołach/placówkach, usług świadczonych przez podmioty zaangażowane w rozwój edukacji i kształcenia zawodowego. 

Zostaną przygotowane różnego rodzaju rozwiązania technologiczne promujące i upowszechniające opracowane zasoby np. portale, bazy inicjatyw (np. bazy nauczycieli szkolnictwa zawodowego, doradców zawodowych, oferty pracodawców gotowych przyjąć nauczycieli na szkolenia branżowe). Przedstawiciele szkół wyższych i pracodawców będą organizowali fora edukacyjne. Ponadto będą rozwijane sieci współpracy szkół branżowych, szkół wyższych i edukacji pozaformalnej. Tego rodzaju wsparcie umożliwi wymianę doświadczeń doradców zawodowych podkreśla minister  Marzena Machałek.

Inicjatywy społeczne

Działania prowadzone w każdym z  województw będą obejmowały także różnego rodzaju wydarzenia regionalne np. festiwale zawodów, konferencje, wizyty studyjne, targi, spotkania z pracodawcami, konkursy. W ramach działań pilotażowych będzie możliwe nawiązanie współpracy między uczelniami i pracodawcami, w tym przedstawicielami różnych branż. Zostaną opracowane poradniki, scenariusze, programy szkoleń dla doradców zawodowych, nauczycieli zawodu. Ważny element działań będą stanowiły także działania promujące kształcenie i doskonalenie zawodowe oraz uczenie się przez całe życie.