J. Piekarska: Kaszubska Gawęda w Wielu

 

Zapraszam do zapoznania się z fascynującym wywiadem z Justyną Piekarską, dyrektorką Domu Kultury w Wielu, na temat Wielewskiego Turnieju Gawędziarzy. To wyjątkowe wydarzenie kulturalne, które od lat pielęgnuje kaszubskie tradycje gawędziarskie i integruje lokalną społeczność. Dowiedz się, co sprawia, że turniej jest tak wyjątkowy i dlaczego warto odwiedzić Wiele w pierwszy weekend sierpnia

 

Wielewski Turniej Gawędziarzy: Perła Kaszubskiej Kultury

Wielewski Turniej Gawędziarzy to coroczne wydarzenie, które od 48 lat promuje i pielęgnuje kaszubską kulturę oraz unikalną tradycję gawędziarską. Dyrektor Domu Kultury w Wielu, Justyna Piekarska, podkreśla, że jest to drugi najdłużej trwający konkurs na Pomorzu, zaraz po „RODNÔ MÒWA”. Inicjatorem turnieju był Józef Brzeziński, pierwszy dyrektor Domu Kultury w Wielu, który współpracował z Wojewódzkim Ośrodkiem Kultury. Wiele, jako miejsce urodzenia wybitnych gawędziarzy takich jak Wincenty Rogala czy Hieronim Derdowski (patronujący kategoriom konkursowym), okazało się idealnym środowiskiem do rozwoju tej inicjatywy. Wyjątkowe otoczenie Jeziora Wielewskiego dodatkowo podkreśla magię tego wydarzenia.

Gawęda kontra Recytacja: Unikalność Turnieju

Pani dyrektor Piekarska wyjaśnia, że Wielewski Turniej Gawędziarzy to nie to samo co „Rodna Mowa”. Podczas gdy „Rodna Mowa” skupia się na recytacji, Wielewski Turniej Gawędziarzy koncentruje się na sztuce oratorskiej – gawędzie. Wyróżnikiem turnieju jest kategoria gawęd niepublikowanych, które uczestnicy często tworzą specjalnie na tę okazję, a nawet udoskonalają tuż przed wyjściem na scenę. Główną motywacją do stworzenia i kontynuowania turnieju jest pielęgnowanie tradycyjnego gawędziarstwa oraz ochrona języka kaszubskiego w jego różnorodnych odmianach dialektalnych. Na scenie Wiela spotykają się gawędziarze z różnych regionów, od południowych Kaszub (Zabory, Gochy) po północne (Norda), co tworzy niezwykłą mozaikę gwary kaszubskiej. Co więcej, na turnieju można usłyszeć również gwarę kociewską, a nawet rzeszowską, co czyni go spotkaniem nie tylko międzypokoleniowym, ale i międzyregionalnym.

Integracja i Rozwój: Rola Turnieju Dziś

Obecnie Turniej Gawędziarzy pełni rolę kultywowania i upowszechniania gawędy, ale także, co niezwykle ważne, funkcję integracyjną dla społeczności kaszubskiej. Jest to okazja do spotkań, wspólnego słuchania i doceniania mówionego słowa w dobie dominacji komunikacji wizualnej. Uczestnictwo w turnieju wpływa pozytywnie zarówno na młodszych, jak i starszych gawędziarzy. Od najmłodszych, pięcioletnich dzieci, po doświadczonych weteranów, wszyscy mają okazję do wymiany doświadczeń i międzypokoleniowej transmisji tradycji. Spotkania integracyjne w sobotni wieczór oraz warsztaty gawędziarskie z jury w niedzielę stwarzają liczne okazje do nawiązywania relacji i doskonalenia sztuki gawędziarskiej.

Atrakcje Dodatkowe i Przyszłość Turnieju

Poza konkursem gawędziarskim, wydarzeniu towarzyszy bogaty program artystyczny, który wyróżnia je spośród innych festynów regionalnych. W tym roku wystąpi zespół pieśni i tańca „Maceści” z Domu Kultury w Wielu, zespół „Dresze”, a także Grzegorz Tomaszewski, który zagra na cytrze, nawiązując do dziedzictwa Wincentego Rogali, Zespół Kaszuby z Wiela i Karsina. Organizatorzy pragną w przyszłości jeszcze bardziej rozpropagować turniej, pozyskując uczestników z innych regionów Polski, jednocześnie podkreślając znaczenie rosnącej liczby młodych gawędziarzy – to właśnie dzieci i młodzież są gwarancją przyszłości turnieju. Wydarzenia towarzyszące, takie jak Jarmark Sztuki Ludowej „Wiele Rzeczy”, warsztaty rękodzieła (garncarstwo, tworzenie kaszubskiej biżuterii, malowanie na drewnie inspirowane wzorami Leonarda Brzezińskiego) oraz lokalna gastronomia Koła Gospodyń Wiejskich „Pozytywnie Zakręcone”, przyciągają szeroką publiczność, nawet tę mniej zainteresowaną samą gawędą, pozwalając jej jednak zetknąć się z tą piękną formą sztuki. Każdy uczestnik turnieju otrzymuje nagrodę pieniężną lub rzeczową, a organizatorzy zapewniają nocleg, wyżywienie i zwrot kosztów dojazdu, co czyni udział w wydarzeniu jeszcze bardziej atrakcyjnym.

Tegoroczny Turniej dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury: EtnoPlska. Edycja 2025.