dr M. Kuklik: Muzeum Północno-Kaszubskie Władysławowo ratuje morskie dziedzictwo

 

Muzeum Północnokaszubskie we Władysławowie, nowa instytucja kultury, intensywnie działa od początku 2025 roku, aby wypełnić lukę w ofercie kulturalnej Północnych Kaszub. Dyrektor Muzeum, dr Mirosław Kuklik, w rozmowie dla Radia Kaszëbë podsumowuje pierwszy rok działalności, omawia główne cele i kierunki rozwoju placówki, ze szczególnym uwzględnieniem ochrony unikalnego dziedzictwa rybołówstwa kutrowego. Placówka stawia na edukację regionalną, gromadzenie pamiątek i zabezpieczanie kultury morskiej, która jest filarem tożsamości regionu.

 

Geneza i Misja Instytucji

Potrzeba powołania Muzeum Północnokaszubskiego była widoczna od dawna. Gmina Władysławowo, posiadająca aż siedem nadmorskich miejscowości letniskowych, wymagała wartości dodanej do swojej oferty turystycznej, wykraczającej poza plażę i bazę noclegową. Celem muzeum jest zaspokojenie potrzeb gości szukających tożsamości i historii miejsca, a także mieszkańców – poprzez edukację regionalną młodych ludzi i gromadzenie pamiątek. Region Północnych Kaszub jest wyjątkowy ze względu na swoją nordową pozycję i silne powiązanie z kulturą morską, zdominowaną przez rybaków. Muzeum ma zapobiec utracie dziedzictwa w obliczu uniformizacji kultury i zaniku tradycyjnego rybołówstwa.

Priorytet: Ochrona Dziedzictwa Rybołówstwa Kutrowego

Jednym z kluczowych zadań Muzeum jest zabezpieczenie dziedzictwa rybołówstwa kutrowego, które niemal całkowicie umknęło uwadze innych placówek. Władysławowo jest szczególnie predysponowane do tej roli, jako największy polski port skupiający rybołówstwo kutrowe (powstały w 1930 roku, ustępujący jedynie Gdyni, Jastarni i Puckowi). To dziedzictwo jest ważne nie tylko historycznie i etnologicznie, ale także socjologicznie, wpływając na mentalność kaszubską. Muzeum zabezpiecza artefakty, przeprowadza wywiady i gromadzi ikonografię, a także zajmuje się etnografią regionu, która jest unikalnym stykiem kultury rybackiej i rolniczej (np. badania w Kuźnicy i Karwi), sprawdzając jak te dwie sfery przenikały się i wpływały na życie mieszkańców.

Wyzwania i Podsumowanie Pierwszego Roku Działalności

Muzeum, choć oficjalnie działa od 1 stycznia 2025 roku, przygotowywało się do startu przez trzy lata, m.in. dzięki wsparciu Stowarzyszenia Rozwoju Ziemi Puckiej oraz Stowarzyszenia Szotland, gromadząc obiekty i materiały, aby nie startować „z punktu zero”. Ważnym osiągnięciem jest przyjęcie dwujęzycznej nazwy (polskiej i kaszubskiej), zgodnie z ustawą o językach regionalnych. Obecnie placówka wchodzi w etap tworzenia ekspozycji w wieży Domu Rybaka. Dyrektor Kuklik podkreśla, że muzeum ma już potencjał merytoryczny i niewielki, ale dobry zespół pracowników. Największym logistycznym wyzwaniem jest zabezpieczenie i transport zabytkowych jednostek, w tym dwóch kutrów i 21 łodzi, które zostały uratowane przed skasowaniem. Dużym osiągnięciem jest próba zabezpieczenia drewnianego kutra, którego brakuje w polskich muzeach morskich, oraz planowana operacja transportu 40-tonowego kutra WŁA-80 i holownika „Franuś” na miejsca ekspozycyjne, co nastąpić ma jeszcze w bieżącym roku.

Rola Rady Muzeum i Plany Długofalowe

Niedawno powołana Rada Muzeum ma za zadanie opiniować kierunki rozwoju, wspierać dyrektora i wskazywać cele. Jej skład, obejmujący przedstawicieli innych muzeów kaszubskich, ułatwia Muzeum Północno-Kaszubskiemu włączenie się w nieformalną federację Muzeów Kaszubskich. Celem długofalowym jest stanie się placówką, która skutecznie zabezpieczy kulturę rybaków kutrowych i stworzy warunki do trwałej i bezpiecznej ekspozycji ratowanych jednostek, co jest trudnym zadaniem logistycznym i konserwatorskim. Przetransportowany holownik „Franuś” (starszy nawet od Daru Pomorza) ma docelowo stanąć przy Kapitanacie Portu Władysławowo, stając się ważnym symbolem i atrakcją regionu.