Kaszubskie wiersze z pomostem na Ukrainę

„Apòkrifë ë jiné wiérztë „to tytuł niezwykłego zbioru wierszy Tomasza Fopke, który w rozmowie dla Radia Kaszëbë zaprezentował autor wraz z tłumaczem na język ukraiński, Tadeuszem Karabowiczem. Wydawnictwo, będące swoistym ekumenicznym i kulturowym mostem, łączy kaszubszczyznę z Ukrainą, oferując czytelnikom refleksyjną podróż po poezji, życiu i historii, a wszystko to opatrzone transparentną kroniką miejsc i czasu.

Goście programu „Klapprë e Pludrë”, doktor sztuk muzycznych, animator kultury kaszubskiej i autor Tomasz Fopke oraz poeta, tłumacz i krytyk literacki Tadeusz Karabowicz, opowiedzieli o genezie i przesłaniu dwujęzycznego tomu wierszy

Od Ceramiki do Literatury

Impulsem do powstania tłumaczenia na język ukraiński była pasja Tadeusza Karabowicza do kaszubszczyzny, która zaczęła się od zbierania ceramiki. Trafiając na profile Tomasza Fopke w mediach społecznościowych, pomimo bariery językowej, postanowił zgłębić jego twórczość. Jak sam przyznał, od razu tłumaczył wiersze na polski, a następnie – jako poeta ukraińskojęzyczny – na ukraiński. Pozytywny odzew internautów na te tłumaczenia stał się motywacją do wydania pełnego zbioru.

 

Połączeni Przez Słowo

Tomik zyskał wymowne przesłanie: ” Temat, który buduje most między narodami’. Choć, jak podkreślił Fopke, wojna na Ukrainie nie była głównym impulsem do powstania większości wierszy, to zbiór może być interpretowany jako „rekviem” dla ofiar konfliktu. Jednocześnie jest on manifestacją ponad podziałowej jedności – Tadeusz Karabowicz (prawosławny) i Tomasz Fopke (rzymski katolik) zgodnie stwierdzili, że ich współpraca ma wymiar ekumeniczny.

 

„Pamięć Ejdetyczna” i Eksperymenty Ze Słowem

Zbiór zawiera 23 wiersze, będące przekrojem przez kilka lat twórczości Fopke. Tematyka jest szeroka, czerpiąca z różnych cykli:

• Apokryfy: Autorskie, biblijne tłumaczenie świata, które urzekło Karabowicza głęboką filozofią.
• Słowa (Fotografie słowem): Utwory zainspirowane konkretnymi zdjęciami, mające zatrzymać ulotną chwilę.
• Wiersze dla dzieci: Niezwykle cenione przez tłumacza za współczesność, plastyczność i „czytelność” dla najmłodszych.
• Wiersze felietonowe i patriotyczne: Osobiste i niebanalne komentarze do otaczającej rzeczywistości.

Tadeusz Karabowicz zwrócił uwagę na cechującą twórczość Fopke „pamięć ejdetyczną” (fotograficzną), która pozwala głęboko odnaleźć się w opisywanych historiach. Z kolei Tomasz Fopke przyznał, że pisanie jest dla niego ciągłą zabawą słowem, często pełną humoru i przekory.

 

Kronika Miejsca i Czasu

Charakterystycznym elementem wydania jest transparentność. Każdy wiersz opatrzony jest dokładną datą i miejscem powstania (np. Chwaszczyno, Gdynia-Kacze Buki). Autor wyjaśnił, że pełni to funkcję osobistej kroniki, zachęcającej czytelnika do wyobrażenia sobie tej przestrzeni i czasu lub skojarzenia wiersza z własnymi, ważnymi momentami.

Podczas rozmowy artyści zaprezentowali fragment wiersza „O kochaniu” , dając słuchaczom unikalny wgląd w brzmienie tekstu w obu językach.

Promocja tomu trwa – po spotkaniach w Wejherowie i Gdyni, twórcy zapraszają do Bytowa, a na koniec listopada także do Lublina. Co więcej, Tomasz Fopke otrzymał publiczne zaproszenie od dyrektora Chojnickiego Centrum Kultury, co świadczy o rosnącym zainteresowaniu jego twórczością, zwłaszcza wśród młodzieży.