M. Szuba: Kaszubom i Pomorzu na tle Słowiańszczyzny poświęcona będzie konferencja naukowa w Wejherowie
Katarzyna Sudoł, Rafał Prokop 15 października 2025
Dziś rozmawialiśmy o najnowszych osiągnięciach kaszubskiej kultury i nauki. Punktem wyjścia było wydanie trzynastej antologii literackiej „Zymk”, która prezentuje twórczość piszącą po kaszubsku, oraz zbliżająca się czwarta edycja konferencji naukowej — tym razem poszerzona o wymiar ogólnosłowiański. W rozmowie poruszaliśmy tematy związane z poszerzeniem grona prelegentów, wprowadzeniem języka kaszubskiego jako języka naukowego oraz z przyszłością badań nad Kaszubami. Gościem programu był dr Mateusz Szuba z Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie.
Nowości w kaszubskiej literaturze i rozszerzenie konferencji
Rozmowę rozpoczęliśmy od trzynastego numeru antologii „Zymk”, która stanowi literacki przegląd współczesnej twórczości w języku kaszubskim. W tomie znajdziemy nie tylko poezję i prozę, ale też nuty, ilustracje i grafiki. Publikacja jest dostępna w Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie. Dr Mateusz Szuba opowiedział również o konferencji naukowej, która od pierwszej edycji w 2022 roku bardzo się rozwinęła. Z roku na rok przybywa uczestników — dziś w gronie referentów są naukowcy z różnych ośrodków w Polsce, m.in. z Lublina, Krakowa, Radomia i Warszawy. W organizację włączyło się też Centrum Zaangażowanych Studiów nad Ciągłością Kulturową z Uniwersytetu Warszawskiego, co znacząco poszerzyło zasięg wydarzenia.
Od Kaszub do Słowiańszczyzny – nowe perspektywy badawcze
Tegoroczna edycja konferencji zyskała nowy tytuł i szerszy kontekst – obejmuje bowiem tematykę ogólnosłowiańską. Jak podkreśla dr Szuba, chodzi o otwarcie się na nowe kierunki badań i wymianę doświadczeń między środowiskami naukowymi. W programie znalazły się m.in. referaty o języku wilamowskim, który ma szansę na uzyskanie statusu języka regionalnego, a także o językach łużyckich i kulturze Romów. Nie zabraknie też wątków poświęconych językowi kaszubskiemu – po raz drugi będzie on jednym z języków referatów naukowych. Wśród tematów specjalnych znajdzie się panel poświęcony profesorowi Gerardowi Labudzie, patronowi wejherowskiej książnicy, upamiętniający jego wkład w rozwój badań nad historią Pomorza i Kaszub.
Dwujęzyczność i publikacje pokonferencyjnych
Ważnym aspektem konferencji pozostaje jej dwujęzyczność – język kaszubski jest tu traktowany na równi z polskim. Jak zauważa dr Szuba, uczestnicy bardzo dobrze przyjęli to rozwiązanie, a sam fakt używania kaszubskiego w środowisku naukowym wpisuje się w misję Muzeum, które promuje ten język jako pełnoprawne narzędzie komunikacji naukowej. W przygotowaniu są też publikacje pokonferencyjne – każda z nich będzie zawierała streszczenia w języku kaszubskim. Dotychczasowy tom z 2022 roku pokazał, jak ważną rolę odgrywają te wydawnictwa – pozwalają prezentować wyniki badań, integrować środowiska akademickie i dają szansę młodym badaczom na zaistnienie w przestrzeni naukowej.
Przyszłość konferencji i popularyzacja wiedzy
W tegorocznych referatach i publikacjach dominują tematy związane z językiem kaszubskim – jego gramatyką, ortografią, historią Pomorza, a także z demonologią, obyczajami i kulturą ludową. Nowością będą wystąpienia dotyczące muzealnictwa kaszubskiego oraz roli języka kaszubskiego w mediach i przestrzeni publicznej. Jak podkreślił nasz gość, konferencja ma nie tylko naukowy, ale też popularyzatorski charakter – jej celem jest przybliżanie wyników badań szerokiemu gronu odbiorców. W przyszłości organizatorzy chcą nadać jej wymiar międzynarodowy, otwierając się na współpracę z badaczami innych kultur słowiańskich i mniejszościowych.
Na zakończenie dr Mateusz Szuba zaprosił wszystkich na tegoroczną konferencję „Kaszuby, Pomorze i Mniejszości. Historia, Kultura i Języki”, która odbędzie się 17 i 18 października w Wejherowie.