Zeber Zebradiusz – bajka po kaszubsku

 

Z òkazjë Dnia Dzëtków Zyber Zébradiusz i jegò przëjôcelë wszëtczim dzétkóm żëczą:
Ùsmiéchù, słuńca i jigrów.
Niech kòżdi dzéń bâdze ciekawi!

Z całego serca dzãkùjemë Wóma za to, że razã z noma Wa twòrzëlë niesamòwité przigòdë Zybera Zébradiusza i jegò przëjôcelów!
Waji kreatywnosc, ùdbë i zaangażowanié sprawilë, że najô bôjka nabrala farwów i stala sã pò prôwdze magicznô.
Bez Waji Zébradiusz nie bełbë tim samim Zébradiuszem!

Jesta nôlepszi!

Patrycja (Bojano)
Dorota (Kąpino)
Łukasz (Gałąźnia Mała)
Mikołaj (Reda)
Andrzej (Warszawa)
Karolina (Reda)
Ania (Chwaszczyno)
Wolf – Wojciech (Reda)
Grzesiek (Lębork)
Justyna (Nakla)
Michał (Sopot)
Asia (Rumia)
Marek (Hel)
rymy Jacek pomysły syn Olek -7 lat  (Jasień)

Nôwiãkszé dzãczi dlô Andrzeja z Lãbòrga chteren wëmëslil miono dlô najigò Zébera. Dzãkùjemë tiż jegò białce chterna zrobiła nają radiową maskòtka! 🙂
Bóg zapłac!

To nie je kùńc przëgód Zybera Zébradiusza i jego przëjôcelów. Ekipa rësza na latné ferie. Dokądka pòjadą? Co òbôczą? Czekómë na waji ùdbë!

Całô bôjka

Pewnégò słÓnécznégò pòrénka w kaszëbsczi dolëznie, gdzë trawë tińcowałë jak wiater jima zagrół, kwiatë spiéwałë dzéwné szteczczi, mièszkół Zéber Zébradiusz. Nie bëła to zwikłô zébra – ji fùtro miało wëjątkòwé czôrno-złoti pasë, chternë mieniłë so jak prómienié słùńca.
Zéber Zébradiusz lubił przigódë. Pewnégò dnia, pòstanowił że rëszi szëkac przëjôcëla, chtëren pòmòże mu rozwiązac zôgôdka dżinącëch bómków z pòlanë. Ùczëł òn z daléka rëdosné wòłanié. Chto to mógł bëc?
Bëł tak ciekawi i rëszëł w stronã, skądka dochòdzëłë głosë, co òbucził?

Zajc Złotoùchy żórł ruchanczi, a Zébradiusz pòdszedł do niégò i so zapitół:
bãdzesz të mòjim przëjócelem?
Zajc z ruchanką w pëszczku, spòjrzół na Zébera.
Jo Zébradiuszu, wiedno Tobie pòmòga – rzekł zajc i z jednégò ùcha wëpadło mù piãc złotich.
Zanim zdążëlë richtich pògôdac, z drëdżi stronë pòlanë dochòdzył głos.
Chto to? Rzekł zdzywiony Zéber.
Głos z pòlanë Zébera nawòłëje, òn pãdzy i so nie zatrzëmëje, slëna mù cyknie, krzë gò drapią. W kùńcu dobiegł i zdżi zdzywióny, a tam scyrz taczi wiesołi. Mô wióldżi ùszë tak jak skrzidła fligra i pãdzy flot jak Pendolino do Sopòtu. Witòjże przëjôcëlë – zawòłół scyrz Pãdzywiatr, mògã wóma pòmòc?
No i so zaczęło, całą  pòlaną aż zatrząsnęło.
Wiôldżi wir so zrobił i pòrwół przëjócëlów do przestwòrzów.
Nalezlë so baro wësok.
I wpadlë do dzuplë mòżónczi Chrupczi, chtërna bëła schòwônô w chójce.

Zajc Złotoùchy òbezdrzół plac, scyrz Pãdzywiatr òbwąchół téren, a Zéber Zébradiusz napisół notatczi. Jô ùzdrzół môłi krâgłi òdbicô na pòdnodze – rzekł zajc i z ùcha wëpadło mù znowù piãc złotich.
Trop zaprowadzëł jich do norë kùlinca Szpileczczi. We strzódku nalezlë stos bómków. O! Zawółół kùlińc. Jô doch nie chcół niczegò krasc! Jô le ùczëł, jak bómczi wëpadają z norë i jô je wzął. Szandarze wrócëlë do mùżónczi Chrupczi, bë òbuczëc, czemù bómczi wëpadałë? Jak so òkôzało, w dzyplë zrobiła so dzyra, przez chtërną sëpałë sã w dół.To mùżónka chòwa bómczi przed Wiôlgą Nocą, ale na szczëscé szandarzë: Zébradiusz, scyrz Pãdzywiatr i zajc Złotoùchy nalezlë je jiż przed swiãtama, bë mògłë déńc do dzëtków na Kaszëbach.

Przëjôcëlë rozsądzëlë. Mùżónka bãdzë robic do Wiôldżi Nocë. Jaje bãdze malówac, bë dzétkóm je pòdarowac. Jiż jeden czekô jã sztrif! Òrzeszczi bãdze zbiérac przez rok całi, bë na Wilejã Gòdów sã piãkno prezentowałë.To nié jô! Rzekła Mùżónka. Nie wiém skądka wzãłë so te bómczi!
A mòże chtos pòdrzucëł bómczi, bò chcôł wkrãcëc w swe jigrë?Ùpiarti trës chtêrny Mùżónce chcôł zrobic na złosc – złi trës ju swiãtama ùmãczóny, wkrącëł chrupkã bë w swiãta bëc zadowòlóny.Jo to jô! – zawrzeszcził trës, chtëren podsłëchiwół. Wa mie nie złapieta i żdzinął jima z òczu. Wëbôcz noma chrupkò. To nié të! Krzëknëlë zgòdno Zéber, scyrz, zajc i kùlińc. I wszêtcë razã wzalë sâ do pakòwanié bómków do paczków dlô dzëcy z Kaszëb. Bò ùsmiéch dzecka to je nôlepszô nôdgroda!

Zébradiusz klasnął kòpétama
„Przëjôcëlë, zamiast so jiscëc, jedzëmë na rëbë!”
Zéber Zébradiusz przejôcëlów wòłô, darga na rëbë so szëkùjë.
I rëszëlë w stronę morza.
Ùczëlë cëchi skòmlenié zza wëdmów. Pòdëszlë blëżi i ùzdrzëlë ùroczą fókã, chternô bëła zaklinowônô.
Pòdlë ni krążã znerwòwónô méwa, głosno skrzecząc.
Alaże, mùszimë ji pòmòc! -Zawòłół zajc. Zéber òdsënął Kamiéń, chtêrny blokòwôł ji płetwa.
Foka òdetchła.
Bóg Zapłac! Zacwiérka méwa Spiéwaczka.
„Fikùsia to je mòja nôlepszô przëjôcëlka” Jak mòżëmë wóma pòmòc?
„Szikómë lëchigò trësa” – wëjasnił scyrz Pãdzywiatr, wąchając w piéskù.

 Fikùsia zmarszcza piãkné pësk.

„Jô widza trësa, chtëren biegł pò plażë. Ełë tam” pòkôza płëtwą”.  No i rëszëlë. W czas wanodżi òdkrëlë, jak są baro òdmienny òd së – ale jak fejno so ùzupełniwają.

Zéber Zebradiusz bëł mòcny i rozmiòł mëszlëc.
Zajc Złotoùchy miôł bëstri óczë i słëch,
Scyrz Pãdzywiatr wëcziwół nòmniészi szladë.
Fikùsia rozmia płëwac, a méwa spiéwaczka widza zemia z górë.
Rozmielë, że kôżdi z nich je wëjątkòwi i razã mògą wiele zrobic.

Robimë òdpòczink. Musimë wrzucëc sécë. Rzekł Zébradiusz. To je dobri ùdba- przëtaknęła fóka Fikùsia i jini.
Jak tak rëbë łowilë, to coś jima szarpnâło wãdka i …. wëcygnelë bòta. Hmm. Czëjbë to zasôdzka przez złégò trësa zasądzony?
Nie je wiedzec chto zrobił te jiwrë. Ale to pewno trës rozdôwô kartë.
Bò jak Zéber bóta chùtkô wëcygnął, to trës nié mógł ze smiéchù. Sëdzòł w tich krzach i so rëchòtół. To pewno òn coś pòmiészôł.
 Nagle ùczëlë bëczëni. Za wodorostoma sédza małô krabica ze związanéma szczëpcoma. Co je gróny?  Zapitół Zlotoùchy.
Złi trës zabrał mie mùszla chterna mia mie przëniesc szczäscé. Żala so krabinka Kriształka. Scyrz Pãdzywiatr òd raza wëcził szladë. Méwa spiéwaczka wzniosła so w gòra. Ełe òn tam je. Jô gò widzã przë mòrszczi latarnié. Òdzëskómë twòja mùszla. Zawrzeszczelë wszëtcë razã i  szlë w stronã latarnié mòrszczi.

Jak tak méwa sobie lôta, zdżi a tam w ji stronã lecy strzała. Mêszli so: jindianie chcą mie zezgrzéc na Frësztëk? Zdżi nié! To ten trës wôli to mie z łëkù. Dobrze, że to widza fóka.
Zajc gôdô: fókò të to môsz bëstri ókò. Czekaj, ùdba przêszła mie w ti chwilë. Kùńc z trësem! W latarnié bëło cemno. Wszãdze bëła le marchéw i wiele jinêch rzeczów. Bëło widzec, że trës nie próżnëje- rzekł Zébradiusz. Nagle òbuczelë trësa, chtëren chcół ùcec z łupem. Zébradiusz, Złotoùchy i Méwa flot gò òtoczëlë. Òddôj ta mùszla! Rzekł Zébradiusz, trës flot schòwół łapã za plecy. Jô le chcòł miec cos, co mie przeniesë szczãscé. Krabica Kriształka, rzekła łagòdno: – trësu, szczãscé je w tim, czym dzëlimê sã z jinyma, a nié w rzeczach chterné kradniemë.

— Przeprôszóm waji wszëtczich. Jô òbiecëja, że ji wiãcy nié bãda psocéł i òddół mùszla.

Krabinka pòda mù mòłi, błëszczący kamiéń chtërnë nalôzła na plażë. „Mòże ten kamiéń przeniese cë szczâscé? Rzekła z ùsmiéchem.
„Bóg zapłac! rzekł wzruszôny. Pierszi rôz jô cos òd kògòs dostôł…
Òd tégò czasu, trës dołącził do przejôcëlów. Czasona robił jima psikùsë, ale wiedno tak, żebë nikòmù nie bëło przëkro.

Jak bëł wieczór przë ògniu wszëtce gôdôlë ò tim jak wôżnô je dobro i pòmòc, bo prawdzewé szczãscé to dzéleni so rëdotą z jinyma.
 
Zajc chcąc òdkùpic swe psotë wzął wszëtczich do swi grotë. Tak jima rzekł: jô ùrządza konkurs tôlentów dlô wszëtczich péténtòw. Może i jem szòlóny, ale kòżdi bãdze zadowòlóny. Zaprôszôm waji wszëtczich! Nawetka Pãdzywiatra, Chrupka, kùlińca, a nôdgrodą bâdze wiôlgô Biba! Nôdgroda ùfundowòł zajc Złotoùchy, ten mu fùl kapùchë.
To je dobrô ùdba. Spiéwac kòżdi mòże. Zanuca méwa spiéwaczka.
Na jimprezë przińdze czas- rzekł Zébradiusz. Piérwi òbuczimë co to za łajba stoi w pòrce. Dotarlë do wiôldżigò statku i postanowilë sã na nim przespac. Rëno so òbudzëlë, dzywno jima bùjało. Jida òbuczec, co so dzeje- rzekł Zébradiusz. I nagle jego òczóm ùkôza so wòda. Bëła wszãdze.

Przëjôcelë domëszlelë sã, że nalezlë sã na strzòdku Bałtikù. Sztorm bëł blisko. Całé szczescé, że  stôtkiem płënęła Fikùsia. Zébradiuszu! Flot do stéròw!!! Krzékła Fóka. Maszënë full mòc!!! Płéńta za mną, niédalek stądka je wëspa, na chterné kòrsarze òstawiale swòje skarbê, tam so schrónimë.  Nagle ùczëlë spiéw. To bëła sërëna…. szepła fóka Fikùsia. Bùszné zwiérzãta pòdeszlë do bùrtë i obùczelë migóczącé swiatła i dzywné bùdë. Nagle z głąbinów wełoniłë sã pòstacë z rëbima ogònama. Bëłe to sërënë i tritonë, chternë zaprosiłë zaskòczónéch gòscy do swòjigò podwòdnégò królestwa.

Zébradiusz w swim zapale, nie martwiąc so wcale, fóce rzecze:

Të jes kómpas, stér i mòpa. Prowôdz naji w te wòdné czelêscé.
Przëjôcelë òstają òczarowôné przez snôżi białczi, chterne òprowadzają jich pò wòdnym królestwie.

Mòlô sarenka Sawa z żalem gôda ò tim jak lëdze nie dadzą ò czystość Bałtikù i jak wôżny je bë chrónic srodowiskó pòkôza jima zatopióny kòsarsczi stôtk pełen błëszczącéch skarbów.

Prôwdzëwi skôrb to miłota i przëjôzn, òne mieszkają w najich sércach- rzekla Sawa.

Co to? Krzëkła Fikùsia!

Nim sã òbëzdrzelë znowù coś dzywnégò ùzdrzelë. Te stwòrzenia mialë tił zébrë a przód jelenia!
Pòmòrzemë wóma wrócëc do domù, ale co bëło pòd wòdą nie rzeknieta nikómù. Na làd wrócita jak zagòdka rozkminita.
Co je nòbarżi królewsczi w trëjkące?

Jegò wësokòsc! – wëkrzëknął Zébradiusz, a echò pòniosło jegò glos pò wòdach. W ti chwilë nalezme so nazôd na lądzë. Przejôcële rozmiele, że prôwdzëwi skarbë to nie je błëszczący złoto, ale miłota, przëjôzń i szacënk oraz òdpòwiedzalnosc za planéta na chterny żëjëmë.

kùńc