PIĄTK, 28 ZÉLNIKA|KLËKA 28.08.2020

Piãtnowanié w czasach PRL-u leno ùkarszniło kaszëbską bùchã – wënikô z badérowaniô przeprowadzonégò bez ùczałëch z Warszawsczégò Ùniwersëtetu. 

W Gòscësënie w gminie Wejrowò przebùdowùją szasëjowi ùkłôd w jindustrialny strefie. 

17 gminowëch i miejsczich strażów prowadzy w najim wòjewództwie akcjã „Bezpieczna Droga do Szkoły”.

PIĄTK 28 zélnika

Kaszëbsczi jãzëk je wcyg żëwi, a diskriminacjô w czasach PRL-u leno gò ùkarszniła – hewò  taczi òbrôzk je widzec w badérowaniach etnolingwisticzną zëwòtnoscą kaszëbsczi mniejszëznë w Pòlsce.

Wëniczi òpùblikòwelë prawie ùczałi z Warszawsczégò Ùniwersëtetu.Badérowania przeprowadzëło karno z Wëdzôlu „Artes Liberales” przë wëspółrobòce z kaszëbsczima dzejarzama. – Bez internetowô ankieta sprawdzano, co Kaszëbi mëszlą      ò pòtencjale swòji mòwë i kùlturë – òpisëje Macéj Bańdur, redachtor cządnika “Skra”. Nadczorchiwô, że pitano téż Kaszëbów ò jicih doswiadczenia.
W cządze PRL-u kaszëbizna bëła przedstawianô jakno zepsëtô pòlaszëzna. Młodi Kaszëbi doznawelë tej w szkòłach psychòlogiczny, a czãsto téż fizyczny przemòcë. Macéj Bańdur mô nôdzejã, że dzãka òpùblikòwanemù artiklowi téma zajinspirëje ùczałëch do pòstãpnëch badérowaniów.

Artikiel ò etnolingwisticzny witalnoscë Kaszëbów ùkazôł sã w anielsczim jãzëku w internetowim, nôùkòwim cządnikù „PLOS ONE”. W òbramienim projektu prowadzoné są jesz badérowania tikającé sã wpłëwu pòszëdła kòrunawirusa na kaszëbską, szląską, łemkòwską a wiliamòwską spòlëznã w Pòlsce a téż rodné grëpë w Meksykù.

W Gòscëcënie w gminie Wejrowò przebùdowëwóné są trzë szasëje w jindustrialny czãscë ti miejscowòscë.

Inwesticja mô pòprawic warënczi dzejaniégò firmów tam zlokalizowónëch. Przédnictwò gminë rechùje téż na zwiãkszenié atrakcyjnoscë terenów jesz nie zagòspòdarzonëch. idze tuwò ò przebùdowanié szasëjów: Handlowej, Równej i  Klimka. Do kùńca rujana òkróm nowi nawierzchnie wëkònónô òstónie téż deszczowô kanalizacjô. – gôdô wójt gminë Wejrowò Henryk Skwarło. Remont i przebùdowa trzech szasëjów w jindustrailnym dzélu Gòscëcëna ma kòsztac co le mało 3 mln zł. Drëdżi dzél pòkrëje dofinansowanié, jaczé gmina Wejrowò zwëska z Funduszu Dróg Samorządowych.

Ò „Bezpieczną Drogę do Szkoły” pòstãpny ju rôz mdą mielë starã gminowé i miejsczé starże.

Akcjã 17 sztëk jednostków z najégò wòjewództwa kòòrdinëje tim razã straż z Wiôldżi Wsë. Dzejanié je dabelt-etapòwé. Najpierwi strażnicë sprôwdzają, czë szasë a pasë są bëlno òznakòwóné, czë znaczi te są dobrze widoczné i jaczi je stan òchronnëch barierków. Czej je to nót jinterweniują kòl zarządcë terenu np. ò òbcãcé krzów. Drëdżi cząd rozpòcznie sã razã z pòczątkã szkòłówégò rokù. Bez dwie niedzele gminowi a miejsczi strażnicë zwiãkszą wielëznã patrolów kòl szkòłów a pasów dlô piszëch. Prowadzą téż edukacjowé pòtkania ze szkòlôczama. Jinicjatorã akcje „Bezpieczna Droga do Szkoły”  bëła miejskô straż z Rëmi, a prowadzonô je bez Prefekturã Gminowëch i Miejskich Strażë  województwa Pòmòrsczégò.